Veranderingen in je brein en leven?
In het recent uitgegeven boek Meditatie brengen Daniel Goleman en Richard Davidson, als ervaringsdeskundigen én wetenschappers, verslag uit van al meer dan dertig jaar onderzoek naar het blijvende effect van meditatie, al ver voordat meditatie in het Westen populair werd. Wat voor effect heeft meditatie op ons brein, onze gewoonten, onze genen? Zijn er veranderingen waar te nemen op de langere termijn?
Wat gebeurt er in de hersenen als we aan het mediteren zijn?
Als eerste wordt de prefrontale cortex actiever, die zich onder andere bezig houdt met keuzes maken, plannen en aandacht. Ook wordt het limbisch systeem in werking gesteld, waaronder de amygdala. Deze houdt zich bezig houden met emotionele reacties, zoals woede en angst. Als de amygdala actiever wordt, wordt de activiteit in het limbisch systeem juist lager waardoor emoties beter onder controle kunnen worden gehouden. Je prefrontale gebieden kunnen nu effectiever functioneren en dus kun je ook je focus beter vasthouden.
Daarnaast wordt ook de insula actiever. Er wordt gedacht dat dit de oorzaak is van het gekke gevoel dat je soms in je lichaam voelt als je bijvoorbeeld een ‘bodyscan’ doet. De insula is een gebied wat bij psychische stoornissen vaak juist een verminderde activiteit heeft en daarom zou mediteren een heel positief effect hebben.
De voordelen
Er zijn heel veel onderzoeken gedaan naar de positieve effecten van mindfulness en andere vormen van meditatie, maar volgens neurowetenschapper Richard Davidson en wetenschapsjournalist Daniel Goleman zijn er maar een paar studies die serieus genomen mogen worden. Uit deze onderzoeken blijkt dat er vier echt duidelijke voordelen zijn, namelijk een betere focus, beter omgaan met stress, een beter geheugen en beter gedrag.
De onderzoeken laten zien dat mensen die regelmatig aan mindfulness doen, zich beter kunnen concentreren en dus productiever zijn. Maar er zit wél een addertje onder het gras, want dit resultaat kun je alleen bereiken als je drie dagen achter elkaar 10 minuten mediteert. Ook werd door serieuze studies aangetoond dat mediteren helpt om rustiger te blijven tijdens stressvolle momenten. De amygdala wordt minder snel getriggerd, dan bij mensen die niet aan mindfulness doen. Dat betekent dat de hersenen minder snel in de vecht- of vluchtmodus springen, wat normaal gesproken de lichamelijk reactie op stress is.
Mensen die bewust aan mindfulness doen, laten in onderzoek ook een beter (korte termijn)geheugen zien. Zo werd bij studenten die een mindfulness training hadden gevolgd tijdens hun opleiding een hogere afstudeercijfer gemeten dan bij studenten die deze training niet hadden gevolgd (gemiddeld 16% hoger!). Last but not least kan mindfulness de houding van mensen op een positieve manier beïnvloeden. Er is aangetoond dat bij mensen die mediteren meer activiteit in de hersenen is, delen die betrokken zijn bij zorg, gulheid en vriendelijkheid. Je wordt dus een ‘beter mens’ voor je medemens. Binnen sportteams bevordert dit bijvoorbeeld de teamprestatie.
Kort samengevat kan Mindfulness een blijvend effect hebben maar dan moet het wel onderdeel van je leven worden waarbij je met regelmaat (liefst elke dag) mediteert om het meeste effect te sorteren.
Vroeger betreurde ik het altijd dat ik in ’t geheel niet tekenen kon, maar nu ben ik overgelukkig dat ik tenminste schrijven kan.
n je komt het woord overal tegen. Niet altijd is even duidelijk wat er nu precies mee bedoeld wordt. Soms wordt het gepresenteerd als ontspanningsmethode of een quick fix om je geest leeg te maken of je weer helemaal uitgerust te laten voelen. De Mindfulness training zoals deze is ontwikkeld eind jaren 70 in de VS dreigt onder te gaan aan het succes van Mindfulness, de hype. Mindfulness betekent zoiets als bewust zijn, aandacht hebben voor. Dit is een soort levenshouding die mensen door middel van vele uren mediteren zich eigen proberen te maken. Het is je bewust zijn of aandacht hebben voor alles wat zich op dit moment aandient, dus zowel prettige dingen als ook onprettige dingen. Dit heeft niets met ontspanning te maken. Van een mini cursus van 3 keer of korte oefeningen van 10 minuten is maar zeer de vraag of deze bijdragen aan die levenshouding.
De mindfulness training (MBSR of MBCT) heeft dan ook een bepaalde duur met bepaalde oefeningen die inmiddels zijn effectiviteit heeft bewezen op verminderen van stressklachten, terugkerende depressies en pijnbeleving. Het is de veranderende houding ten opzichte van het leven gestoeld op een boeddhistische achtergrond (leven is lijden, aanvaarden van lijden biedt rust) die een positief effect heeft op veel mensen. Even voor korte tijd allerlei meditaties doen helpt daarbij onvoldoende. De hype gaat weer voorbij, maar de levenshouding is blijvend.
