Kwaliteit in de zorg, maar hoe te meten?
Deze plannen van Menzis hebben voor veel reuring gezorgd in de Geestelijke Gezondheidszorg. Als dat het idee was, zijn ze er in geslaagd. Ook ik heb dit met stijgende verbazing en oprechte woede zitten lezen. Met name ook omdat ik, net als mijn mede zorgaanbieders, zich dit persoonlijk aantrekken. Er wordt onbedoeld of niet, gesuggereerd dat behandelaren niet resultaat van de behandeling zouden willen of maar éindeloos door behandelen. Iedereen die in de gezondheidszorg werkt, is daar in gestapt omdat hij mensen wil helpen. We gaan soms gebukt onder het ‘redderssyndroom’, het idee dat iedereen te redden is door jou. Iets wat je met bloed, zweet en tranen moet afleren, omdat dat simpelweg niet kan. Sommige mensen zijn niet te redden, soms te helpen. Of niet te redden door jou omdat de behandelmethode niet aansluit of de “klik” er niet is.
Terug naar de plannen. Ik wil er een stuk uitlichten wat op hun website staat:
Het lijkt vreemd, maar toch is het vaak zo: zorg van betere kwaliteit is vaak goedkoper. Dat komt omdat als een patiënt beter wordt behandeld, er bijvoorbeeld minder vervolgzorg of medicatie nodig is. Tot nu toe worden GGZ-instellingen daar niet voor beloond in het Nederlandse zorgstelsel. Want als ze betere kwaliteit leveren, en er daardoor minder behandelsessies nodig zijn, lopen ze inkomsten mis. In de afspraken met de instellingen en Menzis verandert dat: de besparing die optreedt bij goede zorg, gaat voor het grootste deel terug naar de behandelaar. Daardoor wordt hij of zij beloond als de zorgkwaliteit voor de klant beter wordt.
Dit klopt voor het grootste deel. In de basis GGZ wordt ik betaald per pakket en of ik dan 7 of 10 sessies heb gehad, maakt voor mij zo’n 300 euro meer uit. Ik ‘verdien’ dus meer als ik langer behandel. Dit is overigens van het begin van dit betalingssysteem al door de zorgaanbieders aangegeven als ‘niet handig’. Maar hier laat Menzis ook zien wat hun filosofie is; betere kwaliteit staat synoniem voor minder behandelsessies. Dit lijkt misschien logisch maar is dat voor veel (psychische) klachten zeker niet. Vaak is er eerst tijd nodig om inzicht te krijgen in de klachten en de aanvaarding van de patient dat hij klachten heeft en ziek is. Dan pas kan gewerkt gaan worden aan verandering. Kort behandelen en na vier sessies klaar zijn, kan dan dus juist een slechte kwaliteit van behandelen betekenen. Waardoor de patient steeds opnieuw (dezelfde) klachten ontwikkelt.
“In de te maken afspraken staan uitkomsten van zorg die voor patiënten van belang zijn centraal”, legt Bas van Riet Paap, manager GGZ bij Menzis, uit. “Denk aan klachtvermindering, klanttevredenheid, reductie van wachttijden en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
Jammer dat de uitkomsten gekoppeld worden aan de tevredenheid en klachtvermindering met name. Zoals hierboven zelf aangegeven door Menzis zit de ‘winst’ veel meer in bijvoorbeeld minder vervolgzorg. Maar dit wordt niet gemeten. Ook dat is overigens lastig aangezien we uit de wetenschap weten dat de kans op terugkeer van een depressie meer dan 70% is. En dit is natuurlijk de grootste hamvraag die maar niet beantwoord kan worden, wat is dan de kwaliteit van de behandeling en de best mogelijk uitkomst van een depressieve behandeling?
‘Meten is weten’, maar dat geldt alleen voor wat gemeten kan worden. Meten kun je alleen wat in een letterlijke zin langer of korter, zwaarder of lichter, meer of minder kan zijn – dat wil zeggen, wat kwantiteit heeft. Hoewel elke lengte, elk gewicht, elke hoeveelheid relatief is (het een is langer dan het ander), kunnen we die relatieve kwaliteit met zekerheid en objectief vaststellen.
In onderwijs, zorg en allerlei dienstverlening gaat het om kwaliteit. Omdat we kwaliteit zo belangrijk vinden doen we aan kwaliteitszorg en organiseren we instrumenten om die kwaliteit te verzekeren. En daar gaat het mis. Want verzekering wil zekerheid, en zekerheid vraagt om meetbare resultaten. Dus vervangen we kwaliteit door kwantiteit: het aantal tevreden patiënten bepaalt dan de kwaliteit van zorg, het aantal diploma’s de kwaliteit van onderwijs, het aantal publicaties de kwaliteit van onderzoek. Wie kwaliteit wil, moet onzekerheid aankunnen. Kwaliteit wordt vergeten zodra men gaat meten. Paul van Tongeren, Emeritus hoogleraar Ethiek, Nijmegen
Stop met dit onzinnige plan totdat we kwaliteit echt kunnen beoordelen. Vertrouw tot die tijd wat meer op de behandelaren en zorgaanbieders!
Schrijf een reactie.